هم آيند و پس آيند

هم‌آيندها و پي‌آيندها

خواست ما از « هم آيندها» آن دسته از کلمات هستند که با شنيدن يا ديدن يک واژه، همزمان بر آستانه ي ذهن، نمايان مي شوند. «پي/پس آيندها»، واژه هايي هستند که با کمي درنگ، در پي کلمه ي نخست، در برابر چشم ذهن، نموادر مي شوند؛ بنابراين، هم آيندها همزاد و پي آيندها پي‌زادِ واژه ي قاموسي نخستين هستند.

براي نمونه، « اسب» يک واژه ي قاموسي است و کلماتي همچون: افسار، زين، يال، دهانه و سُم، هم آيندها يا پي آمدگانِ اين واژه هستند.

بدان سان که مي دانيم و مي دانيد، سامانه ي مغز و دنياي ذهن، نيروگاه اصلي زايش زبان و خلق معاني است. يکي از شگردهاي پوياسازي و به گردش در آوردن چرخه هاي مغز، بهره گيري از ظرفيت« هم آيندها» و «پي آيندها» است.

هم آيند، توانايي و نيرويي است که اهل زبان به طور طبيعي و پس از فراگيري زبان و گسترش دامنه ي واژگاني خود، براي سامان دهي و دسته بندي و خوشه سازي واژگان قاموسي، از آن بهره مي گيرد؛ گويي اقليم زبان، به طور خودکار، به حَسَب شرايط، کاربست، معنا، حس و حال يا هر ويژگي ديگري، دست به سامان بخشيِ پيکره ي خود مي زند. اين خودسامان دهي و نظام بخشي دروني، به تقويت حافظه و بارورسازي ذهن و زبان کمک مي کند و بر توانايي اهل زبان، به هنگامِ فراخواني و کاربستِ واژگان در گفتار و نوشتار مي افزايد و.